Digitale sector kan het klimaat redden
Opnieuw relevant: eerder gepubliceerd op 6 juli 2020
Dit opiniestuk is destijds geschreven als reactie op de berichtgeving in het NRC van 5 juni (Wieringermeer) en 21 juni (Flevopolder)
Datacenters van giganten als Google en Microsoft parasiteren op de Nederlandse economie met hun enorme beslag op ruimte en groene energie, zo berichtte NRC. Het is even onjuist als eenzijdig, zo toont de Coronacrisis eens te meer.
Met uitstekend onderzoek nam NRC op 5 juni (Wieringermeerpolder) en op 21 juni (Flevopolder) de regionale inspanningen voor vestiging van grote datacenters op de korrel. Het is noodzakelijk om heel kritisch te blijven op het politiek handelen met onze precaire omgeving en milieuschade, of het nu gaat om Schiphol/KLM, megastallen, windmolenparken of datacenters.
Zo kritiseert NRC terecht dat centrale regie van Den Haag ontbreekt. Althans gedeeltelijk, want Binnenlandse Zaken heeft in maart 2019 de nationale datacenterstrategie tot 2030 gepubliceerd. Echter, aansluitende strategie voor de energievoorziening ontbreekt. Dat betreuren we.
Enorme efficiencyslag
Immers, met een alles overkoepelende energiestrategie zal eens te meer helder worden dat datacenters geen notoire energieverspillers zijn noch groene energie goedkoop wegkapen. Innovatie van datacenters helpt het energieverbruik van onze exploderend IT-sector juist te stabiliseren, zo blijkt uit onderzoek van CE Delft. De groteske vergelijkingen, zoals ‘het energieverbruik van heel Amsterdam in een jaar’, doen afbreuk aan de realiteit: Nederland verbruikt jaarlijks zo’n 3200 Petajoule aan energie, waarvan datacenters bijna 20 Petajoule; minder dan 1 procent. Het aandeel groene stroom bij datacenters is al 86 procent en groeit naar 100 procent.
Volgens recente studies gepubliceerd in Science (februari 2020) en van het Internationaal Energie Agentschap (juni 2020) steeg het elektriciteitsverbruik van datacenters wereldwijd met slechts 5 procent in 2010-2018, terwijl ons dataverkeer vertienvoudigde en dataopslag 25 keer groeide. In energiezuinigheid doet Nederland mee in de mondiale kopgroep en dat onderkennen Google, Microsoft en andere concerns. Juist hun ‘hyperscale’ datacenters remmen groei in energieverbruik, terwijl wij ons hele leven digitaliseren.
Coronacrisis een zegen
Tussen februari en medio april 2020 steeg het internetverkeer als gevolg van de Coronacrisis met 40 procent door exploderende videoconferencing en meer gaming, videokijken en sociaal netwerken. Netto levert elke dag thuiswerken, mede dankzij datacenters, 8 procent energiebesparing op oftewel 25 miljoen ton aan CO2-emissies. De Coronacrisis was het beste dat het klimaat kon overkomen.
Juist de datacenters helpen dus om klimaatdoelstellingen te halen. Te meer, en ook daar had NRC wel een goed punt, we restwarmte van de datacenters beter benutten. De sector wil graag maar de Warmtewet en marktprijzen ondergraven de grote mogelijkheden van restwarmte en dit werkt de energietransitie tegen.
Projecten met restwarmte in Aalsmeer (zwembad, kinderdagverblijf en kassen), Eindhoven (kantoren) en Amsterdam (studentenwoningen) en binnenkort met 3.000 woningen in Groningen en Middenmeer, tonen de grote potentie van deze ‘tweedehands’ groene energie. Nederland kan jaarlijks structureel zomaar 600 kiloton CO2-emissie overbodig maken, ongeveer 1% van de opgave voor 2030.
Goed van betalen
NRC stelde dat de burger de groene stroom van datacenters ophoest. Niets is minder waar, datacenters kopen zelf dure groene stroom in, veelal Europees met import van wind-, zonne- en hydro-energie. Van de Nederlandse stroom betalen bedrijven, en dus ook datacenters 67 procent van de Opslag Duurzame Energie (ODE), van waaruit we windparken subsidiëren. Los van de miljoenen die ze betalen voor netaansluitingen. Datacenters zijn door hun hele stabiele afname en lange contracten gewilde partijen die helpen wind- en zonneparken mee te financieren.
Ook stelde NRC dat er tot 2030 6 tot 12 megadatacenters in Nederland bijkomen, wat onmogelijk is gezien de lange doorlooptijd. Afgelopen tien jaar ontstonden er drie, het derde is nog in aanbouw. We leveren niet voornamelijk voor Afrika en Midden-Oosten, maar veel Nederlands en internationaal bedrijfsleven. De uitstekende data-infrastructuur trekt klanten als Netflix, Booking.com, Tesla, Cisco, Disney, Discovery en BBC inclusief kantoren. Zo dragen datacenters 1,5 miljard euro bij aan het Nederlandse BBP en nog deze eeuw zal de sector Schiphol en Rotterdam passeren in economisch belang qua mainport.
En dat is mede de redding van het klimaat. Weliswaar zijn die ‘enorme dozen’ in het landschap niet fraai, en is voor vestiging van nieuwe centers politieke openheid te verkiezen boven stiekem gedoe. Maar datacenters maken geen herrie voor omwonenden zoals vliegtuigen, vervuilen niet zoals het vrachtverkeer en, niet onbelangrijk, houden hun eigen broek op in tijden van crisis.
Stijn Grove is directeur van de Dutch Data Center Association